Een film die bij mij persoonlijk veel jeugdherinneringen
oproept. In het jaar 1992 was ik ongeveer net zo oud als hoofdpersoon Mees. Het
is een film uit een periode van vóór de spelcomputer en internet. Een tijd
waarin ik buiten op straat aan het voetballen was of kattenkwaad aan het
uithalen was, en een tijd waarin een zakmes je grootste bezit kon zijn. Wat ik
zo leuk vind aan deze film, en wat volgens mij ook de kracht is van de film, is
dat deze film zich afspeelt vanuit het perspectief van Mees. Het zakmes is oh
zo belangrijk, de juffrouw is stom, vader heeft altijd te druk om Mees zijn
problemen te begrijpen en moeder is altijd van huis. Bovendien bezingt Mees
zijn leven in liedjes, die zo vals als een kraai zijn ingezongen, wat het
gevoel dat de film zich afspeelt in zijn eigen wereldje versterkt. Het feit dat
deze film zich afspeelt in de belevingswereld van Mees, een kinderwereld, maakt
het tot een film waarin vooral kinderen zich kunnen inleven. Mees’ beste
vriendje Tim (in kippentaal Tom) gaat verhuizen naar Flevoland. We zien hoe
Mees, net voor Tim gaat verhuizen, in het bezit komt van het zakmes van Tim. Mees
doet er alles aan om het zakmes terug te brengen. Gedurende deze missie, die
een ware ontdekkingsreis wordt, maakt Mees veel ‘lieve’ foutjes die ouderen
gelijk doorzien. Een voorbeeld hiervan is het schrijven van een brief met als
adres slechts “Tim, Flevoland”. Een ander voorbeeld is de eerste keer dat je
een brief post en dat je niet weet of de brief in lokale poscodes moet, of
overige bestemmingen (een probleem waar Mees mee te maken krijgt). Ouderen
doorzien de fouten meteen en zullen het herkennen uit hun eigen jeugd, kinderen
herkennen het misschien ook en leren er zelfs van. Het zijn namelijk ‘grote
mensen’ dingen die Mees doet in zijn missie om Tim te vinden. Dit maakt
Het Zakmes een film voor zowel jong als oud.
De sleutelscene in deze film is denk ik de scene waarin Mees met zijn moeder
naar het programma 3x3=9 kijkt. In deze scene realiseert Mees dat door deelname
aan dit programma iedereen hem zou zien, inclusief Tim. Naar aanleiding van
deze scene schrijft Mees het liedje wat hem uiteindelijk in contact zal brengen
met Tim. Het is een liedje wat ik overigens na 20 jaar nog zo mee kan zingen.
De film bevalt mij ook zo zeer omdat ik ben opgegroeid met Villa Achterwerk.
Vroeger had je kinderen die RTL keken (Telekids), en kinderen die VPRO keken
(Villa Achterwerk). De kinderen die VPRO keken waren toch een ander soort
mensen, en dit soort mensen wordt naar mijn mening sterk gereflecteerd in de
familie van Mees. Kunstzinnig, een klein beetje chaotisch, oud maar toch jong
van geest. Bovendien wordt het programma 3x3=9 gepresenteerd door mijn
jeugdheld Maxime Hartman van Rembo & Rembo. Wat mij verder opgevallen is
aan de film, is dat de jonge Olivier Tuinier in deze film voor zijn leeftijd
erg sterk acteert. De vader, die de klunzige vader moet spelen, acteert wat
minder sterk.
Aantal sterren op de Donno-van-Eijcken-Moviemeter:
*** (3/5)
