woensdag 16 juli 2014

De Lift (1983) van Dick Maas

Het is inmiddels alweer een week geleden dat uw favoriete filmcriticus deze film bekeken heeft. Wat mij nu, een week later, het meest is bijgebleven is de manier waarop Dick Maas een onheilspellend karakter aan bepaalde scenes heeft proberen te geven. Met name hoe hij ogenschijnlijk saaie locaties – bijvoorbeeld een lift of een kantoorgebouw - toch spannend heeft gemaakt. Het woonhuis van mhr. Adelaar oogt volkomen normaal, eveneens als de liftfabriek. Echter, wanneer een scene zich gaat afspelen in het kantoorgebouw verandert dit spoedig. We zien voordat een scene zich gaat afspelen in het kantoor, allereerst een long shot van het gebouw zelf. Het beeld van de flat - waarboven eveneens donkere wolken zich opvallend vaak samenpakken - wordt begeleid door een onheilspellend horror deuntje. Vervolgens, hoe dichter de acteurs bij de lift in de buurt komen, hoe enger en luider dit muziekje zal klinken. De lift wordt daardoor het middelpunt van het kwaad in deze film, een soort kookpunt van horror waar je niet te dicht bij in buurt moet komen. Bovendien is er in de buurt van de lift vaak gebruik gemaakt van donker blauwe en rode belichting, wat deze scenes een duister karakter geeft. Dick Maas heeft eigenlijk van alles geprobeert om de film eng te maken; dat hij zelfs keiharde regen en onweerbuien (incl. dondergeluiden) heeft gebruikt zegt wat dat betreft genoeg. Het idee van een lift als eigenhandig moordwapen vind ik leuk verzonnen. Waar normaal een personage moordzuchtige gevoelens heeft, is dat in deze film een object. Doordat het van verdieping naar verdieping beweegt, en het zelf na lijkt te denken, is de lift onvoorspelbaar. De lift lijkt met de personages te spelen, en zijn slachtoffers zo spectaculair mogelijk te doden. Het jaar 1983 behoort tot een periode waarin de technologie duidelijk in opmars was. Het idee dat technologie zelf na zou gaan denken, en op den duur zelfs slimmer zou worden dan de mens, heersde (zo geloof ik) erg op dat moment. Dit futuristische toekomstperspectief zit ook duidelijk in deze film. Een quote uit de film: “Het zal niet lang meer duren of chips zullen bepaalde hersenfuncties overnemen. Ze zullen zelf functioneren, waardoor de computer totaal niet meer in de hand is te houden.” De film lijkt dus in te spelen op de tijdgeest van dat moment. De sleutelscene in het narratief is denk ik de scene waarin duidelijk wordt dat het elektronische gedeelte van de lift – de hersens van de lift – geleverd is door een bedrijfje genaamd “The Rising Sun”. Hierdoor komt dhr. Adelaar op het juiste spoort waarom de lift zo moordzuchtig is, en wie hier achter zit.


Aantal sterren op de Donno-van-Eijcken-Moviemeter:
** (2/5)